De 54 zwaardvorm

Over de Yang zwaardvorm is lang niet zo veel geschreven als over de handvorm. De principes die voor de handvorm gelden, zoals ontspanning maar niet slap, vol en leeg, aandacht, houding, late stromen van de Chi e.d. zijn ook van toepassing op de zwaardvorm. Ik zie een paar essentiële verschillen.
Bij de handvorm is de aandacht in de Dan Tian en de Chi stroomt vanuit de voeten naar de handen. Bij de zwaardvorm is de aandacht in de punt van het zwaard. De energie stroomt vanuit de voeten naar het puntje van je zwaard. Het zwaard kan je zien als een derde deel van je arm met de hand als verbindingsstuk. Je hebt dan een bovenarm, middenarm en onderarm (=het zwaard) die soepel vanuit de pols beweegt. Er zit dus wat vrijheid in de beweging in de hand. Dit in tegenstelling tot de "tennisracket greep" waarbij de hand en pols veel strakker bewegen.
Een ander verschil is dat de zwaardvorm in het algemeen sneller dan de handvorm uitgevoerd wordt. Ook in het voetenwerk zitten opvallende verschillen. In de handvorm draai je in het algemeen op de hak van de voet. Bij de zwaardvorm zijn vrij veel draaien (met name bij snelle bewegingen) waarbij een of beide voeten op de voorvoet indraaien.

De zwaardvorm, zoals onderwezen door Yang Cheng-Fu, is door Chen Wei-Ming opgetekend in zijn boek Taiji Sword. Dit boek is een transcriptie van de lessen van Yang Cheng-Fu en bevat veel waardevolle details over hoe de bewegingen uit te voeren. De martiale toepassingen en de verschillende zwaard technieken zijn uitstekend beschreven in het boek van Scott Rodell. Rodell beschrijft ook de Yang familie stijl die lang niet aan buitenstaanders is onderwezen. Ik heb in die vorm nooit les gehad en ken hem alleen van het boek maar het is mij wel duidelijk dat er grote verschillen zijn met de publieke vorm. In de volgende clip doe ik de originele 54 zwaardvorm van Chen Wei-Ming. De namen van de bewegingen staat onder aan deze pagina.

In het hoofdstuk over de geschiedenis van Tai Chi heb ik uitgelegd dat uit de Yang stijl diverse andere stijlen zijn ontstaan. De Yang stijl zelf is sterk beïnvloed door o.a. de Chen stijl. Het is dan ook niet verwonderlijk dat de choreografie van de Yang stijl (en ook die van de 54 zwaardvorm)terug te vinden is in andere stijlen. Vergelijk bijvoorbeeld zelf eens de choreografie van de Chen stijl met die van de Yang stijl in de onderstaande clips.
Dit wierp voor mij een nieuw licht op mijn vergelijking en analyse naar de oorsprong van de diverse bewegingen uit de vorm. Om die verschillen zelf te zien is internet een uitstekend medium en met name YouTube en Google video. Hier volgen een paar links naar interessante clips van de zwaardvorm:

Yang 54 vorm zwaard clips

Li Guang Qi van http://youtube.com/watch?v=f-GydPcL-Yc
Chi Cheng Tao van http://www.thetaichicentre.co.uk/resources/drchi_sword_1.mov
Cheng Man Ching van http://www.youtube.com/watch?v=c4603FB2mh4
Jesse Tsao van http://www.youtube.com/watch?v=9VYw1WbpmG8
Wanchu (pseudoniem) van http://perso.orange.fr/wangchu
Fu Zhong-Wen van http://perso.orange.fr/wangchu
Scott Rodell van http://www.grtc.org/video/yangshitaijian.html

Chen vorm zwaard clips

Luo MeiJuan van http://youtube.com/watch?v=OoR73JdqMLk
Chen Zheng Lei van http://youtube.com/watch?v=3ngTDwx0MTo

Oefenzwaarden en echte zwaarden

Een zwaard is als een muziek instrument of een stuk gereedschap. Het moet goed in de hand liggen, goed voelen en bij je passen. Lengte, gewicht en balans spelen hierbij een belangrijke rol. Je hoeft niet gelijk met een duur zwaard te beginnen. Een goedkoop oefenzwaard voldoet in het begin ook wel. Er is echter wel een wezenlijk verschil tussen oefenzwaarden van verenstaal (met een gemiddeld gewicht van rond de 350 gram) en een echt zwaard van rond de 950 gram.

Toen de communistische partij aan de macht kwam in China heeft Mao gezorgd dat potentiele bedreigingen voor zijn macht verdwenen. Mensen mochten niet meer aan vechtsport doen en Tai Chi werd dus verbannen. Het dragen van wapens (en oefenen ermee) was streng verboden. Toen de communisten de Peking vorm van Tai Chi introduceerden, om aan de wensen van het volk tegemoet te komen, werden ook de z.g. Wushu zwaarden geïntroduceerd. Dit waren oefenzwaarden van verenstaal die zeer veerkrachtig zijn en tijdens de beoefening van de vorm sensationeel en met veel geluid kunnen zwiepen. Om het showelement te verhogen wordt aan het handvat vaak ook een kwast gehangen. Het gevoel en de dynamiek van een echt zwaard is totaal anders. B.v. door zijn massa kan je met een echt zwaard niet zo snel zwaaien als met een Wushu zwaard. Ik vind echter dat het langzaam en geconcetreerd uitvoeren van de vorm met een echt zwaard makkelijker gaat dan met een Wushu zwaard. Het zwaard volgt het lichaam beter, geleid de stroming van de bewegingen beter en heeft niet de neiging onverwachts alle kanten uit te zwiepen. Dit wordt ook sterk beïnvloed door de balans van het zwaard.

Oefenzwaarden kan je in de betere vechtsport winkel krijgen. Via het internet is dit zelfs heel eenvoudig. Let wel op de gebruikte materialen (geen kunststof!) en het gewicht. Een goed stuk staal van pakweg 700gram of meer volgt je bewegingen goed en richt zich helemaal naar je lichaam. Een te licht oefenzwaardje zal te veel zwabberen en levert extra stress op in de arm om het onder controle te houden.
Ik heb destijds erg goed zaken kunnen doen met Peter Dekker van "Mandarinmansion". Hij is zeer deskundig maar verkoopt helaas geen nieuwe zwaarden meer.

Laat je niet misleiden door een naam

Ook binnen de Yang stijl zijn er verschillen, van school tot school, in de naamgeving, in de aantallen en in de oriëntatie van de posities. Scott Rodell noemt bijvoorbeeld beweging 8: "Wesp gaat de grot binnen" en beweging 11: "De zwaluw gaat zijn nest binnen ". In de oorspronkelijke vorm is dit omgekeerd. Op zich maakt dit niet uit want beide bewegingen zien er hetzelfde uit. Waarom ze dan een andere naam hebben is een goede vraag. Een ander verschil zijn de aantallen bewegingen. Sommige scholen beschrijven een 67 vorm, anderen een 54 vorm en de 54 vorm in het boek van Chen Wei-Ming kent 55 bewegingen. In essentie zijn deze vormen hetzelfde. In grote lijnen zijn er twee verschillen:

  1. Hier en daar is er een extra positie toegevoegd. Een voorbeeld is bijvoorbeeld de toevoeging van de beweging "Phoenix tilt zijn hoofd op" na de beweging "Libelle slaat op het water" zoals te zien is in de clip van Li Guang Qi.
  2. Een andere manier van tellen, vergelijkbaar met de 108 handvorm. Als je in de 55 vorm de opening niet meetelt (wat in de handvorm ook vaak gebeurd) krijg je 54 bewegingen. Een ander voorbeeld is de beweging "Bloemen vallen links en rechts", die in de oorspronkelijke vorm één beweging is en in de 67 vorm als vijf bewegingen genummerd is.

In de onderstaande tabel staat een opsomming van de oorspronkelijke 54 vorm met de bijbehorende nummering en oriëntaties zoals in het boek van Chen Wei-Ming beschreven is.

Naam beweging Omschrijving
1 Wu Chi, het begin (Z) Opening. Voeten parallel, gezicht naar het zuiden. Hef je armen en verberg het zwaard.
2 Drie ringen omsluiten de maan (O) Breng de linkerarm voor de borst, draai, borstel de knie en duw met rechts.
Stap leeg uit met rechts, breng linkerhand boven de rechter.
Stap door met links, gewicht op links, handen bij elkaar.
3 Grote beer (O) Pak het zwaard over. Zwaai zwaard linksom naar achter en omhoog. Sta op een been. Punt en zwaardvingers naar voren.
4 Zwaluw scheert over het water (NO) Sla naar achter. Scheer het zwaard laag over de grond, stap uit noordoost en steek op keelhoogte.
5 Blokkeer en veeg naar rechts (O) Blok en stap zuidoost, zwaardpunt wijst noordoost.
6 Blokkeer en veeg naar links (O) Blok en stap noordoost, zwaardpunt wijst zuidoost.
7 Kleine beer (ZO) Zwaard omlaag, stap uit naar zuidoost, tenen zuid en hef je rechterhand.
8 De zwaluw gaat zijn nest binnen (NW) Stap uit noordwest, draai om op de hak en steek op buikhoogte.
9 Behendige kat vangt de rat (NW) Handen naar je toe, til rechtervoet op. Schop uit, re-li-re en steek op dijhoogte.
10 Libelle raakt het water (NW) Trek terug, puntstoot.
11 Wesp gaat de grot binnen (NW) Draai rechtervoet in, omhelzing, draai om, stap links noordwest en steek op buikhoogte.
12 Phoenix spreidt zijn vleugels (ZO) Linkerhand schuift over de rechter, stap zuidoost en spreid.
13 Wervelwind linksom (NO) Gewicht naar links, zwaai het zwaard mee.
14 Kleine beer (ZO) Zwaard omlaag, laat rechtervoet vallen richting zuid en rechterhand omhoog.
15 Wervelwind rechtsom (NO) Stap naar achter, draai en steek.
16 Wachten op vis (ZO) Zwaard door naar voren, rechtervoet terug.
17 Beweeg het gras uiteen op zoek naar slangen (O) (re-li-re) Zwaardpunt oost, beweeg op buikhoogte rechts, links en weer rechts.
18 Houd de maan tegen de borst (O) Stap links naar achter, zwaard naar de borst, trek rechtervoet bij.
19 Vogel gaat op stok in het bos (O) Stap uit met rechts, til linkervoet op en steek op keelhoogte.
20 Zwarte draak wappert met zijn staart (ZO) Stap links naar achter en hak rechtsachter.
21 De wind krult de lotusbladeren (NO) Stap rechts zuidwest, gewicht naar rechts, stap links noordoost en steek op keelhoogte.
22 Leeuw schudt z'n manen (W) (re-li-re) Draai linkervoet in, verplaats gewicht en draai om. Snij op buikhoogte rechts, links en rechts. Hoek zwaard 45º.
23 Tijger houdt z'n kop stil (W) Breng handen bij elkaar voor de buik, losjes op de rechtervoet, zwaard schuin omhoog.
24 Wild paard springt over de bergstroom (W) Til rechtervoet op, schop uit, re-li-re en steek op buikhoogte.
25 Draai het lichaam en beteugel het paard (O) Draai om, trek handen en linkervoet naar je toe.
26 Stap op (O)
27 Het kompas (O) Stap met links naar voren, zet rechts bij en strek armen op borsthoogte.
28 Schudt de stofdoek in de wind (O) (li-re-li) Weer af op schouderhoogte naar links, zwaardpunt zuidoost, naar rechts, zwaardpunt noordoost en naar links.
29 Duw de boot met de stroom mee (NO) Stap rechtsachter, zwaai zwaard omlaag en stap links noordoost. Steek zwaard over je hoofd.
30 Vallende ster jaagt op de maan (NW) Verplaats je gewicht, stap met rechts naar noordwest, hak over je hoofd en spreid.
31 Hemels paard reist door de leegte (Z) Stap naar zuid met links, stap rechts op de voorvoet en hak voor je.
32 Rol het scherm op (W) Rechtervoet achter linker, til linkervoet en zwaard op.
33 Zwaard cirkelend als een karrenwiel, links en rechts (W) Stap links en steek links achter, stap rechts en hak naar voren, stap links-rechts en hak naar voren.
34 Grote Peng spreidt vleugel (NO) Stap zuidwest en snij omhoog. Zwaardvingers bij de borst.
35 Vis de maan op van de zeebodem (W) Stap links zuidwest, zwaard naar beneden, stap rechts ver uit en steek laag.
36 Houd de maan tegen de borst (W) Stap links naar achter, zwaard naar de borst, trek rechtervoet bij.
37 Demon kijkt in het water (W) Stap uit met links, sta op een been en steek omlaag.
38 Rinoceros staart naar de maan (O) Stap links uit, trek zwaard horizontaal, kijk rechts.
39 Schiet de wilde gans (ZO) Gewicht op rechts, draai zuidoost, zwaard omlaag en kijk over je zwaardvingers.
40 Witte aap biedt fruit aan (ZO) Stap links, sluit aan met rechts, steek op keelhoogte.
41 Phoenix spreidt z'n vleugels (NW) Stap rechts naar noordwest en spreid armen. Snij schuin omhoog.
42 Stap over de hindernis met links en met rechts (W) Stap links, zwaard vlak en hak, stap rechts zwaard vlak en hak.
43 Schiet de wilde gans (NW) Zwaard omlaag, linkervoet op de tenen voor, kijk over je zwaardvingers.
44 Witte aap biedt fruit aan (W) Stap links, sluit aan met rechts, steek op keelhoogte.
45 Bloemen vallen links en rechts (W) (re-li-re) Stap rechts achter, hak omlaag op heuphoogte, hak links achter en hak rechtsachter.
46 Mooi meisje werkt met de schietspoel (Z) Stap met links naar zuid en steek op buikhoogte.
47 Witte tijger zwaait met z'n staart (N) Draai naar rechts, snij schuin omhoog, zwaard komt verticaal.
48 Tijger houdt zijn kop stil (W) Gewicht op links en handen naar voren. Zwaard schuin omhoog.
49 Karper springt over de drakenpoort (W) Til rechtervoet op, schop uit, re-li-re en steek op dijhoogte.
50 Zwarte draak slingert zich rond de pilaar (W) Draai zuid en zwaai achter, draai noord en zwaai door, stap links, rechts en steek op dijhoogte.
51 De Heilige wijst de weg (Z) Stap met links en breng het zwaard verticaal.
52 Wind waait de pruimenbloesems weg (Z) Zwaard horizontaal, stap rechts noordwest, zwaai linkerbeen rond en spreid de armen.
53 Tijger houdt zijn kop stil (Z) Gewicht op links, handen voor en zwaard schuin omhoog.
54 Het kompas (Z) Stap rechts, sluit aan met links en handen voor op borsthoogte.
55 Berg het zwaard op en keer terug naar de beginhouding (Z) Armen zakken, geef zwaard over en sluit af.
draakje

©2019 Tai Chi Uden