Op TV heb je nu zo’n programma, dat heet Maestro, waarin bekende Nederlanders als dirigent voor een orkest moeten gaan staan. De spanning straalt er af. Het lichaam verstart, de geest schreeuwt “hoe lang nog?” en van enig maatgevoel is na de start van de muziek geen sprake meer. Zelfs een muzikant als René Froger verandert voor de camera’s in een houten klaas.
Dat is het beeld van volwassenen als ze iets moeten doen dat buiten de comfortzone ligt. Laat een kind dit doen en dan krijg je een heel ander beeld. Kleine kinderen verstijven niet en bewegen soepel als water. Als volwassene kijk je daar met weemoed naar en denkt aan de tijd dat je zelf ook zo onbekommerd rond dartelde. Zou je dat weer terug kunnen krijgen, misschien een beetje?
Bij Tai Chi trainen we heel hard op natuurlijk bewegen vanuit ontspanning en dat blijkt best lastig te zijn. Tussen willen ontspannen en doen ligt een lange weg vol hindernissen. Vaak kiezen we juist voor spanning waar ontspanning misschien beter was geweest. Een voorbeeld van een alledaagse situatie is het dragen van een zware last. Houd je deze in je armen dan heb je veel spierkracht nodig en is het vermoeiend. Ligt de last op je hoofd en balanceer je dit goed uit dan hebt je geen spierkracht nodig. De opwaartse kracht die nodig is om de last te tillen wordt vanuit de aarde in één rechte lijn via de ruggengraat naar boven doorgegeven. Dit is niet vermoeiend. Nu zal niemand als hij boodschappen gaat doen dit op zijn hoofd gaan dragen omdat dit makkelijker is. Het algemene principe is wel dat we vaak er voor kiezen om kracht te gebruiken, om niet ontspannen te bewegen, soms ook omdat we geen andere keuzes kennen.
Leren ontspannen is hard werken en echt niet makkelijk. In de Tai Chi les raad ik vaak aan de volgende oefening te doen, buiten de les liefst elk moment van de dag: als je bijvoorbeeld achter de computer zit, of achter het stuur van de auto, of aan het koken, let dan eens op de spanning in je handen en je schouders. Breng bijvoorbeeld eens je aandacht naar de hand die de muis (of het stuur, of wat dan ook…) vasthoudt. Kan je die ontspannen? Het zelfde geldt voor je schouders en je nek. Als je doorhebt dat je ergens spanning hebt dan kan je ook ontspannen en dat is het begin van moeiteloos bewegen.
Nu even het beeld van de hardloper die loopt te zwoegen. We kennen ze allemaal, vaak mannen, net iets te zwaar die lopen alsof het een zware inspanning is. Elke stap moet opnieuw bevochten worden, niets gaat vanzelf en zijn hoofd loopt rood aan. Vanuit de Tai Chi zou ik zeggen: probeer alles te ontspannen wat je niet bij het lopen nodig hebt, maak je hoofd leeg, zorg voor je balans, gebruik weinig kracht en adem in je buik. De combinatie van Tai Chi en hardlopen ligt meer voor de hand dan je in eerste instantie zou denken.
